Harçlar kanunu tarifeleri

Tapu harcı hesaplaması tarifeler üzerinden yapılır. Harçlar Kanunu’nda (9) farklı tarife düzenlenmiş olup, tapu harçlarının vergilendirmesi ise, aynı Kanunun 57’inci maddesine göre (4) sayılı tarife üzerinden yapılmaktadır. Harçlar Kanunu’nun 58/1-a maddesinde mülkiyet ve mülkiyetten gayri ayni hakları iktisap edenlerin birden fazla kişi olmaları halinde tapu harcını hisseleri oranında ödeyecekleri hüküm altına alınmıştır. Harçlar Kanunu’nun 60. maddesinde ise tapu ve kadastro harçlarının, aynı Kanuna ekli (4) sayılı tarife üzerinden işlemlerin nevi ve mahiyetine göre nispi ve maktu olarak tespit edileceği, yine aynı Kanunun 64. maddesine göre muhtelif işlemleri aynı zamanda yapılırsa her işlem ayrı ayrı harca tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.

Tapu harcı hesaplaması

Tapu harcı hesaplaması nasıl yapılır. Tapu harcının mükellefleri, harç alma ölçüleri ve alınacak harcın oranları Harçlar Kanunu’nda ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Tapu ve Kadastro Harçları, Kanuna ekli (4) sayılı tarifenin 20/a fıkrasında, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak, yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkullerin beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere, emlak vergisi değeri üzerinden devir eden ve devir alan kişiler için ayrı ayrı binde 20 oranında tapu harcının alınacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, aynı tarifenin “II-Kadastro ve Tapulama İşlemleri” başlıklı bölümünde de tapu ve kadastro işlemlerinde belirlenen nispi harç tutarının en az miktarının 2019 yılı için 25,10-TL’den az olamayacağı ayrıca hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla, gayrimenkullerin devir ve iktisabında tespit edilen bedeller üzerinden alıcı ve satıcılardan binde 20 oranında nispi tapu harcı alınacağı hüküm altına alınmıştır. Fakat, her bir kişinin payına düşen tapu harcı tutarının (4) sayılı tarifenin “II-Kadastro ve Tapulama İşlemleri” başlıklı bölümünde belirtilen “Tapu ve Kadastro İşlemlerinde Nispi Harçların En Az Miktarı” başlıklı bölümündeki belirlenen maktu tutar olan 25,10-TL’den az olamayacaktır. (2019 yılı için)

Dolayısıyla, Harçlar Kanunu’na bağlı ekli (4) sayılı tarifenin “I-Tapu İşlemleri” başlıklı kısmında yer alan gayrimenkul devir ve iktisap işlerinde, her bir hissedarın payına isabet eden gayrimenkul hissesi için tapu işlemi yapıldığından, her bir işlem için ayrı ayrı harç mükellefiyeti doğacaktır. Bu sebeple, gayrimenkul devir veya iktisaplarında her bir mükellef veya kişi için ayrı ayrı işlem yapılması gerekmekte olup, gayrimenkulleri alan ve satan her bir kişi için ayrı ayrı tapu harcının hesaplanması gerekecektir. Damga vergisi ile ilgili hesaplamaya buradan ulaşılabilir.

Damga vergisi hesaplama

Tapu harcı hesaplama örnekleri

Örnek1: Mehmet, tapuda üzerinde kayıtlı konutunu 15.06.2020 tarihinde Fatih’e 1.100-TL’ye satmıştır. Söz konusu dairenin taşınmazın bulunduğu mahaldeki belediyeden alınan emlak vergi değeri 1.175-TL olarak tespit edilmiştir.

Cevap1: Gayrimenkullerin devir ve iktisabında belirlenen devir bedelleri üzerinden alıcı ve satıcıların her birinden binde 20 oranında nispi tapu harcı alınacağı hüküm altına alınmıştır. Fakat, belirlenen nispi tapu harcı yukarıda açıklanan esaslara göre 2019 yılı için belirlenen 25,10-TL’lik tutardan düşük kalamayacaktır. Bu esasa göre, gayrimenkulü devir eden ve devir alanlar için tapu harçları aşağıdaki tablolardaki gibi hesaplanabilecektir.

Gayrimenkullerin devir ve iktisabında belirlenen devir bedelleri, Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. maddesine göre belirlenen vergi değerinden düşük olamayacağı için tapu harcının hesaplanmasında emlak vergi değeri olan 1.175-TL’lik tutarın esas alınması gerekecektir.

Yukarıda ayrıntılı olarak gösterildiği gibi, gayrimenkulü satan Mehmet için gayrimenkulün emlak vergi değeri olan 1.175-TL üzerinden binde 20 oranında nispi olarak hesaplanan tapu harcı 23,50-TL olarak tespit edilmiştir. Fakat, taşınmazın satıldığı 2019 tarihinde nispi tapu harcı için belirlenen minimum tutar 25,10-TL olduğu için tapu harcı olarak 23,50-TL nispi tutar değil, 25,10-TL maktu tutar dikkate alınacaktır.

Yine aynı şekilde aşağıdaki tabloda, gayrimenkulü satın alan Fatih adına gayrimenkulün emlak vergi değeri olan 1.175-TL üzerinden binde 20 oranında nispi olarak hesaplanan tapu harcı 23,50-TL olarak tespit edilmiştir. Fakat, taşınmazın satıldığı 2019 tarihinde nispi tapu harcı için belirlenen minimum tutar 25,10-TL olduğu için tapu harcı olarak 23,50-TL tutarında nispi tutar değil, 25,10-TL maktu tutar dikkate alınacaktır.