Makale İçeriği
Kâr Nedir?
Bir işletmenin satmış olduğu mal ve hizmetler karışlığında tahsil ettiği tutarların, bu mal ve hizmetler ile işletme giderleri dolayısıyla yaptığı gider ve maliyetler toplamından indirilmesi sonucu işletmenin sermayesi üzerinden elde ettiği kazanca kâr denir. Kâr ticari kazanç sahipleri için tahakkuk esasına göre tespit edilir. Kâr mali kâr ve ticari kâr olarak iki kısma ayrılır. Elde edilen kârlar, kar payı dağıtım politikasına göre dağıtılır.
Kâr Nasıl Hesaplanır?
Z işletmesi bir hesap döneminde 10 milyonluk mal ve hizmet satmış olsun. Bu 10 milyonluk mal ve hizmeti 6 milyon liraya üretmiş veya almış olsun. Bu işletmenin yıllık olarak 2 milyon lira genel gideri, 1 milyon lira da pazarlama gideri bulunsun. Söz konusu durumda şirketin kârı (10-(6+2+1)= 1 milyon liradır. Aynı durumda şirketin cirosu veya hasılatı ise 10 milyon liradır.
Ticari Kar ve Mali Kar Nasıl Hesaplanır? Adım Adım Rehber
Ticari Kârın Hesaplanışı
Kurumlar vergisi açısından ticari kâr, Gelir Tablosunda 690-Donem Karı veya Zararı üzerinden, kurumlar vergisi beyannamesinde ise 29 koduyla Ticari Bilanço Kârı’nın olduğu sekme üzerinden hesaplanır.
Mali Kârın Hesaplanışı
Vergi mükelleflerin hesapladığı ticari kârdan, vergiye tabi olmayan gelirlerin çıkarılması ve kanunen kabul edilmeyen giderlerin ticari kâra eklenmesi, zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimlerin düşülmesi, kâr olması durumunda indirilecek istisna ve indirimlerin düşülmesi ve varsa Geçmiş Yıl Zararlarının düşülmesiyle mali kâra ulaşılır.
Gelir vergisi mükellefleri için GVK’nın 37, 38, 39, 40, 41 maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “değerleme bölümü” ve “amortisman bölümündeki” hükümlere göre mali kâr hesaplanır. Kurumlar vergisi mükellefleri için ise KVK’nın 5, 6, 8, 10 ve 11 maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “değerleme bölümü” ve “amortisman bölümündeki” hükümlere göre mali kâr hesaplanır.
Kâr Türleri
Ticari Kâr Nedir?
Mükelleflerin elde ettikleri brüt satış kârı veya zararından, gider ve maliyetlerinin düşülmesi sonucu bulunan kara ticari kâr denir. Ticari kâr hesaplanırken, kanunen kabul edilmeyen giderler ile vergiye tabi olmayan gelirler hesaba katılmaz. Bir başka deyişle TTK hükümlerine göre hesaplanan ve vergi mevzuatı esas alınmadan hesaplanan kâra ticari kâr denir. Ticari kâr ile ticari kazanç aynı anlamda kullanılmamaktadır.
Mali Kâr Nedir?
Vergi mükelleflerin hesapladığı ticari kârdan, vergiye tabi olmayan gelirlerin çıkarılması ve kanunen kabul edilmeyen giderlerin ticari kâra eklenmesi, zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimlerin düşülmesi, kâr olması durumunda indirilebilen istisna ve indirimler ile varsa geçmiş yıl zararlarının düşülmesiyle bulunan kâra mali kâr denir. Bir başka deyişle, vergi mevzuatı esas alınarak hesaplanan kâra mali kâr denir.
Ticari Kar ve Mali Kar Nerede Tanımlanmıştır?
Ticari Kâr:
Türk Ticaret Kanunu’nda tanımlanmıştır.
Mali Kâr:
Gelir vergisi mükellefleri için GVK’nın 37, 38, 39, 40, 41 maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun değerleme bölümü ve amortisman bölümündeki hükümlere göre; Kurumlar vergisi mükellefleri için ise KVK’nın 5, 6, 8, 10 ve 11 maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun değerleme bölümü ve amortisman bölümündeki hükümlere göre tanımlanmıştır.
Ticari kâr ile Mali Kâr Arasındaki Farklar: İşletmeler İçin Rehber
- Ticari kâr TTK mevzuatına göre, mali kâr vergi mevzuatına göre hesaplanır.
- Ticari kâr işletmenin günlük performansını yansıtır ve TTK’da genelde Bilanço Kârı olarak ifade edilir.
- Mali kâr vergi mevzuatı dikkate alınarak, vergiye esas değerin üzerinden hesaplandığı kardır.
Ticari Kârdan Mali Kâra Geçiş Nasıl Yapılır?
1. Ticari Kârın (GVK) veya Ticari Bilanço Kârının (KVK) Tespit Edilmesi
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre ticari kâr hesaplanır. Gelir ile gider ve maliyet farkı olarak hesaplanır.
- Örneğin, Gelirler 1000-TL, giderler 250-TL ve maliyetler 500-TL olduğu bir durumda ticari kar (1000TL-(250TL+500TL)= 250TL olur.
2. KKEG (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin) Eklenmesi
- Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler hem gelir hem de kurumlar vergisi mükellefleri için geçerlidir; ancak Gelir Vergisi Beyannamesinde KKEG satırı bulunmamaktadır.
- Gelir vergisi mükellefleri açısından Ticari Kâr, kurumlar vergisi mükellefleri açısından ise Ticari Bilanço Kârı (TBK) olarak ifade edilir.
- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre, gideri kabul edilmeyen gider ve maliyetler Ticari Kâra veya Ticari Bilanço Kârına eklenir,
- Gelir Vergisi Kanunun 41. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunun 11. Maddesindeki indirimi kabul edilmeyen giderler, Ticari Kâra veya Ticari Bilanço Kârına eklenir,
- Belgesi olmayan ya da VUK’un 227. maddesindeki istisnalar hariç ispat edici belgesi olmayan ancak dönem içinde indirilen gider ve maliyetler, Ticari Kâra veya Ticari Bilanço Kârına eklenir,
- İndirilen her türlü para cezaları ile vergi cezaları, 6183’e göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve VUK’a göre ödenen gecikme faizleri, Ticari Kâra veya Ticari Bilanço Kârına eklenir,
- Gider kısıtlamasına uyulmaması nedeniyle indirilen fark giderler Ticari Kâra veya Ticari Bilanço Kârına eklenir.
3. Varsa Geçmiş Yıl Zararları Düşülür
- Gelir Vergisi Kanunun 88. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunun 9. maddesine göre belirlenen esaslar dahilinde, Geçmiş Yıl Zararları 5 yıl süreyle Ticari Bilanço Kârından düşülebilir.
4. Vergiden İstisna Edilmiş Gelirler TBK’dan Çıkarılır
- Gelir Vergisi Kanununa göre vergi dışı bırakılan gelirler Ticari Kârdan, kurumlar vergisinde de TBK’dan düşülür, (Dönem içinde eklenmişse)
- Kurum kazancı varsa KVK’nın 5. maddesindeki vergi istisnaları Ticari Bilanço Kârından düşülür. (Düşülebilmesi için dönem içi 6’lı hesaplara gelir kaydedilmesi gerekir)
5. Zarar Olsa Dahi İndirilecek Olan İndirim ve İstisnalar Düşülür
- KVK 5/1-a,b,c,ç,d,e,f,g,h,ı,i (Sat-kir-ger-al) ve k Bentlerindeki İstisnalar (Şartlara uymalı)
- 5/B Sınai Mülkiyet Haklarında İstisnalar (Şartlara uymalı)
- Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlar (Şartlara uymalı)
- Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar (Şartlara uymalı)
- Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemi İşletmesi ve Devrinden Sağlanan Kazançlar (Şartlara uymalı)
6. Kazancın Bulunması Durumunda İndirilecek İstisna ve İndirimler
- KVK 5/1-i (Risturn) Bentlerindeki İstisnalar (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-a Ar-ge İndirimi (Şartlara uymalı)
- 5746 Sayılı Kanunun 3. Madde Ar-ge İndirimi (Şartlara uymalı)
- 5746 Sayılı Kanunun 3/A Madde Ar-ge İndirimi (Şartlara uymalı)
- 5746 Sayılı Kanunun 3. Madde Tasarım İndirimi (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-b Sponsorluk Harcamaları (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-c Bağış ve Yardımlar (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-ç Bağış ve Yardımlar (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-d Kültür ve Turizm Amaçlı Bağışlar (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-e Cumhurbaşkanlığı veya Bakanlıkça Başlatılan Yardım Kampanyalarına Bağış (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-f Kızılay ve Yeşilay Cemiyetine Yapılan Bağış ve Yardımlar (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-g Girişim Sermayesi Fonu (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-h Korumalı İşyeri İndirimi (Şartlara uymalı)
- KVK 10/1-ı Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndirimi (Şartlara uymalı)
- Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimleri (Şartlara uymalı)
- Teknokent Sermaye Desteği İndirimi (Şartlara uymalı)
7. Genel Orana Tabi Vergi Matrahının Bulunması
- Varsa İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı (İhmal edilmiştir)
8. Kurumlar Vergisi Matrahı Hesaplanır
- Bulunan kurumlar vergisi matrahı mali kâra eşittir.
9. Mahsup Edilecek Vergiler Düşülür
- Yabancı ülkelerde ödenen vergilerden mahsup edilecek tutarlar düşülür,
- Ödenen geçici vergiler düşülür,
- Tevkif edilen vergiler düşülür
10. Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi Bulunur
Mali Kâr= TBK+KKEG-(İndirimler+İstisnalar+Geçmiş Yıl Zararları)
Mali Kâr= Kurumlar Vergisi Matrahı
Ciro ile Kâr Arasındaki Fark
Kâr ile ciro aynı manaya gelmemektedir. Ciro içinde satılan mal ve hizmetlerin maliyet ve giderleri de bulunur. Oysa kâr, satılan mal ve hizmetlerden elde edilen toplam tutardan mal ve hizmetlerin alımı veya üretimi dolayısıyla katlanılan gider ve maliyetler ile işletme giderlerinin düşülmüş halidir.
Kâr Kavramları
Brüt Kâr Nedir?
Kâr kavram olarak net bir rakamı ifade eder. Dolayısıyla brüt kar diye bir kavram olmamalıdır. Ancak, bazı durumlarda “brüt kar marjı” gibi ifadeler kullanılır.
Marjinal Kâr Nedir?
Yapılan ek bir yatırımın kârda meydana getirdiği ek kâra marjinal kâr denir.
Olağan Kar Nedir?
Gelir tablosunda “Olağan Dışı Gelir ve Giderler” eklenmeden hesaplanan kâra olağan kâr denir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Kâr nedir?
Bir işletmenin elde ettiği hasılattan gider ve maliyetlerin düşülmesiyle bulunan tutardır.
2. Ticari kâr ile mali kâr arasındaki fark nedir?
Ticari kâr TTK’ya göre, Mali Kâr vergi mevzuatına göre hesaplanır.
3. Ticari kâr neden mali kârdan farklıdır?
Ticari kâr işletmenin çıplaklarını ifade eder ve içinde kanunen kabul edilmeyen giderler, indirim ve istisnalar ve geçmiş yıl zararları bulunmaz.
4. Ticari kâr nasıl mali kâra dönüşür?
Mali Kâr= Ticari Bilanço Kârı+KKEG-(İndirimler+İstisnalar+Geçmiş Yıl Zararları)
5. TTK’ya göre ticari kar nasıl hesaplanır?
TTK’ya göre ticari kar, Bilanço Kârı şeklinde ifade edilir ve hasılattan gider ve maliyetlerin düşülmesiyle bulunur.
[…] faaliyetlerde vergi hukukuna göre hesaplanan kâr mali kâr , ticaret mevzuatına göre hesaplanan ticari kâr ve halka açık olup SPK mevzuatına tabi olan şirketlerde kâr ayrı bir yöntemle […]